زیرواحدهای گیرنده های گاما آمینو بوتیریک اسید و نقش آن ها در اختلالات عصبی

مقدمه: گاما آمینو بوتیریک اسید (gaba) مهم ترین انتقال دهندۀ عصبی مهاری در سیستم عصبی مرکزی است و نقش مهمی در هماهنگی شبکه های عصبی موضعی و عملکرد نواحی مغزی ایفا می کند. انتقال دهندۀ عصبی gaba در مغز توسط مسیر متابولیکی خاصی به نام‘gaba shunt’ ساخته می شود و نمی تواند از سد خونی- مغزی عبور کند. gaba دارای سه نوع گیرندۀ gabaa، gabab و gabac می باشد که به طور کلی در دو گروه یونوتروپیک و متابوتروپیک دسته بندی می شوند. گیرنده های gabaa و gabac از نوع گیرنده های یونوتروپیک هستند که به صورت کانال یونی دریچه دار وابسته به لیگاند عمل می کنند. با اتصال لیگاند به این گیرنده ها، یون کلر وارد سلول عصبی می شود، پتانسیل غشای سلول را منفی تر می کند و در نتیجه مانع از ایجاد پتانسیل عمل جدید می شود. گیرنده های gabaa به صورت هتروپنتامری از هشت نوع زیر واحد α، β، γ، δ، ε، θ، π و ρ هستند که بعضی از زیرواحدها نیز بیش از یک ایزوفرم دارند. بیان زیر واحدهای α1، β2 و γ2 در گیرندۀ gabaa در مغز بیشترین فراوانی را دارد. گیرنده های gabac فقط از زیرواحدهای ρ تشکیل شده اند. گیرنده های متابوتروپیک gabab از نوع گیرنده های جفت شونده با g- پروتئین هستند و از طریق پیامبر ثانویه باعث کاهش ورود کلسیم به داخل سلول، افزایش خروج پتاسیم و یا کاهش سطح آدنوزین مونوفسفات حلقوی می شوند. گیرنده های gabab به صورت هترودایمری از دو زیر واحد gabab1 و gabab2 می باشند. تغییرات بیان گیرندۀ gaba با ترکیب زیرواحدی خاصی در نواحی مختلف مغز می تواند سبب ایجاد اختلالات عصبی مانند اسکیزوفرنی، صرع، اضطراب، اختلال خواب و اوتیسم شود. نتیجه گیری: با شناخت تنوع ساختار زیرواحدی گیرنده های gaba در نواحی مختلف مغز، می توان درمان مؤثرتری را برای بیماری های عصبی مختلف ارائه نمود.